Her er sol og glede!

Det er vårjamndøger og solformørking i dag, sett slikt! Det er ikkje lov å sjå mot sola, og difor er barnehageungane stengt inne under formørkinga. Nokon burde nok ha stengt meg inne også...

Heldigvis kom det skyer, akkurat i rette augneblink, for å verne synet mitt mot varig skade. Så då tok vi ein tur ut, fugleungeminsten og eg, det vart nesten kveld og kaldt, og den astronomiske hendinga vart noko å snakke om for oss som var ute og kika i vêret i dag.

Eg har i dag altså både sett mot sola og teke bilete med kamera utan solfilter. Eg laga meg ein kamerakasse for å teste, av ein barnematspakke og litt aluminiumsfolie, det fungerte ikkje så veldig godt. Iallefall ikkje godt nok til at eg ikkje kikka litt, men det heldt meg iallfall frå å kikke mot sola nett medan eg heldt på å lage boksen...

Men herlegare enn at det er solformørking, som er så flyktig, så flyktig, er det at det er vår! Det kjem til å vare ein god del lenger, og iallfall bringe like mykje spennande med seg!

Store planar er lagde, endringar skjer stadig, men no er husombygginga snart på trappene! Det vil vere så voldsamt at vi flyttar ut ei stund, til nabohuset, og kan halde oppsyn med alt som skjer i vårt eige reir. 

Og når ein talar om sola, vi håpar å få nytta solenergi i huset vårt etter ombygginga, og luktar på solfangarar. Solfangarar nyttar sollyset til å varme opp vatn, som kan brukast i varme i golvet i huset eller til oppvarming av tappevatn. Det ville vore strålande!

Det store julekakeslaget

No er det store julekakeslaget i gang for alvor, å finne dei sju slaga kaker som skal vere tradisjonen i vår heim. Tre av fem rundar er ferdigspela. Fem av fem familiemedlemmer liker julekaker. Ein av fem familiemedlemmer er veldig lei av julekaker allereie. Og to av fem familiemedlemmer synes dette har blitt altfor mykje baking for ei vanleg jul.
Alle oppskriftene på julekakene finn ein under den spesiallaga fana Julekakeoppskrifter øvst på sida.

Runde 1:

Sterke pepperkaker

Brune pinnar, karamellpinnar

Konfektkaker med mandlar og sjokolade

Ingen jul utan dei sterke pepperkakene, med nykverna svart pepper! Men i denne gruppa har i grunnen alle fortent ein plass blandt dei sju. Sterke pepperkaker kjem på ein klår førsteplass, men brune pinnar var overraskande godt, og er alt oppetne. Dei karamelliserast i omnen og er herleg seige og med eit lite nøttestrø. Dei er klåre favorittar til å bli heldige taparar...
Det er dårleg nytt for konfektkakene, som dessverre ikkje vart så bra som dei kan bli, det vart noko i overkant mykje smør i forhold til mjøl denne gongen, og dei flaut litt for mykje utover. Konfektkakene minner om cookies med nøtter og sjokolade, men er kanskje litt for enkle...

Gruppevinnaren er STERKE PEPPERKAKER!

Runde 2: Ikkje ferdigspela

Sandkaker

Så langt er berre sandkaker laga, og det står att både berlinerkransar og sandnøtter. Berlinerkransar har tidlegare år vore veldig gode...

Sandkaker har skålda malte mandlar og ein god, litt paideigaktig, smak. Sandkakene har den fordelen at dei kan fyllast, og sandkaker med moltekrem er jo eit sikkert dessertstikk. Sandkaker med villbringebærsyltetøy er ein syrleg kombinasjon som også er veldig godt. 

Runde 3: Ikkje ferdigspela

Smultringar

Krumkaker (trompetkaker)

Det manglar enno glaskaker i denne gruppa, og dei bør vere gode, for fugleungen elskar trompetkakene! Som sandkaker er desse veldig gode å fylle med noko, fordelsaktig noko som gir litt syrleg smak. Eit år hadde vi krumkaker med rørte blåbær i krem, det var ein strålande dessert! Krumkakeoppskrifta er god, gir tynne kaker som er så lette at ein trur ein held blonde i hendene...

Varme smultringar er også verkeleg godt i ein kald kveld, og den kveldsmaten vi åt ved bålplassen i skogen gjorde seg med varme smultringar til dessert! Det går rykte om at smultringar held seg om dei blir frosne ned, og no ligg det ring på ring i fryseboksen, i porsjonspakkar.

Gruppevinnaren er ikkje klar.

Runde 4:

Ormebol

Marengstoppar, pikekyss

Kokosmakroner

Ormebol høyrest kanskje ikkje så julete ut, men dei lever opp til namnet sitt der dei eser ut og fresar og boblar inne i steikeomnen. Det er marengs med mandlar og sjokolade. Ein del vart laga med berre mandlar, og då er heile denne runden julekaker utan mjølk. 

Marengstoppar eller pikekyss er enno enklare, dei er berre laga av eggekvite og sukker, og er enkelt godt. Det er ofte eit slags biprodukt av julekakene, fordi det gjerne trengs fleire eggeplommer enn eggekviter.

Kokosmakroner er laga av mykje det same som ormebol og pikekyss, men med kokos, sjølvsagt. Eg veit ikkje heilt om eg fekk desse til, heile konseptet med å blande inn kokos gjer meg litt vondt, og eg klarte faktisk ikkje å ete meir enn ein halv. Dei som har smakt dei, synest dei er klissete og gode. Kokosmakronar kan også bli ein heldig tapar i denne samlinga, men moglegvis med ei anna oppskrift eller litt betre hell på kjøkkenet når dei skal lagast neste gong.

Gruppevinnaren er ORMEBOL!

Runde 5: 

Kvite kakemenn

Juleroser (s-deig)

Pecankjeks med brunt sukker

Kvite kakemenn er ein klassikar frå barndommen, og er ei barnevenleg julekake som er lett å ete. Den inneheld nesten berre sukker, vatn og hornsalt. Desse kan også ha godt av å bli etne medan dei er få dagar gamle, eller frysast ned. Dei kan også målast på, noko fugleungen gjorde og skapte ei reint makaber stemning med all den raudfargen ho smurde utover nissen sin mage. Og at nabonissen fekk raudfarge på hendene og litt på skjorta gjorde ikkje situasjonen mindre makaber...

Juleroser er samansetjinga av s-deig og sprutkjeks og eit ønske om å prøve ut funksjonane på mitt tohands-instrument for kjekslaging, eit våpenliknande leiketøy som er nygamalt. Men kakene smaka og lukta herleg av sitronskal og litt sitronsaft, og var spesielt nette og søte som små blomar. Eg valde eit litt søtare namn på dei enn ormebol, og dei gjer seg godt på kakefatet. Desse vart baka med mjølkefri margarin. 

Pecankjeks kom litt ut av det blå gjennom Pintrest, og er søte kjeks med litt grovt mjøl, glasur med brunt sukker, melis, mjølk og smør, pecannøtt som dekorasjon og den siste resten av kokesjokoladen som den siste spissen. Avisbodet fekk (tradisjonen tru) ein liten kakeboks med dette som takk for innsatsen med å bringe oss avisa kvar morgon, og unngå å vekke oss når han kjem klokka fem.

Gruppevinnaren er JULEROSER!

Men for å vere heilt ærleg, no er eg veldig lei julekaker. Eg har berre tre igjen, to av dei i kjøleskapet, og eg reknar med å bli ferdig i morgon. Men då veit eg jammen ikkje om eg kjem til å ete julekaker igjen i det heile. 

Joda. Eg gjer nok det. Sjølv om den siste smultringen enno kjennast i halsen, så vil det nok freiste igjen seinare. Men berre å sjå desse bileta igjen gjer meg litt dårleg. Og i følge litteraturen kan det gå verkeleg ille med dei som bakar for mykje...

Det bor en gammel baker

på en bitte liten øy. 

Han er så lei av kaker 

og krem og syltetøy. 

Men han må sitte likevel 

og spise sine kaker selv. 

For han bor helt alene 

på en bitteliten øy. 

Når små og store båter

går dampende forbi, 

da sitter han og gråter 

i sitt varme bakeri, 

og spiser loff og fattigmann, 

for ingen kunder går i land. 

Og han er helt alene på 

på en bitte liten øy. 

Det var en gammel baker

på en bitte liten øy. 

Han åt for mange kaker 

med krem og syltetøy. 

Forleden dag så satt han død 

midt i en haug av wienerbrød. 

Og nå bor ingen baker 

på en bitte liten øy. 

(Inger Hagerup)

Solsikker

Det er sommar i hagen, og solsikkene strekk seg oppover langs husveggen på sørsida. Sannsynet for at dei blir verdas høgaste, er relativt lite. Men det kan framleis bli dei finaste solsikkene vi har sett!

Statistikken frå eit tidlegare innlegg vart gjort til skamme. Etter tolmodig venting, og etter at dei solsikkene som var planta djupast klarte å komme seg til overflata, viste det seg at alle frøa så nær som eitt spira. Det gir ein glimrande spiringsprosent, utan at ein sommarsløv liten fugl gidd å rekne meir på dét.

Fugleungen elskar høge blomar. Ho veit godt kva for ei solsikke som er hennar, og ho er i knivskarp kamp med storesøster om å ha den høgaste planten, medan liten fugl sin blome har bøygd heilt av og heng ut mot vest. Solsikkene veks raskt, til og med raskare enn fugleungen. Ho vart forbivakse for ei veke sidan. Men dei er enno ikkje høgare enn det fugleungen er når ho strekk armane i veret og viser kor stor ho er!

Posted with Blogsy

Ein fin liten blome

Ein fin liten blome i skogen eg ser,

i granskogen diger og dryg,

og vent mellom mose og lyng han seg ter.

Han står der så liten og blyg.

Sei, ottast du ikkje i skogen stå gøymd

der skuggane tyngja deg må?

Å nei, for av Herren eg aldri vert gløymd,

til ringaste blom vil han sjå.

Men ynskjer du ikkje i prydhagen stå,

der folk kunne skoda på deg?

Å nei, eg trivst best mellom ringe og små,

eg føddest til skogblome, eg.

(Salme omsett frå svensk av Anders Hovden, 1927, melodi av Bjørn Eidsvåg, 1969 (Wikipedia))

Denne sørgelege salmen, som mest av alt er trist i tonen, gir von om lysare tider etter vinteren eller andre mørke stunder. Salmen blir spela av liten fugl og endå mindre fuglesøster på salmesykkelen. Det er ein song som ofte blir nytta i gravferder, men vakker er han like fullt, og sørgmodig blir han spela på det gamle orgelet med nokre tonar som manglar og sagmuggen dryssande ut for kvart taktfast tramp på belgen. Denne salmen spelar vi medan havet ligg mjukt mellom steinane i fjæra, eller slær hardt mot svaberga utanfor. Den pustande sjøen andar slik orgelet dreg pusten, og slepp tonane varsamt ut i denne vakre melodien. Og også der ute ved havet veks det små, fine blomar i skogen. Det er ikkje berre fuglar som trivst der ute!

Humle-humle, aldri somle

Men attende til nærare skogar - kven er no dette som summar i kvitveistuvene? Humla! Som bestilt! Kvitveisen og alle dei andre blomane treng ein summande og lodden gjest nett no medan vårsola varma eit kort glimt. Men ho var travel, måtte knipsast raskt der ho hasta forbi. Tydeleg underbemanna, den arbeidsplassen. Ingen tvil om at vi treng alle dei humlene vi kan få heromkring.

Det er altså mykje som er godt. Nye fuglar syng i skogen, både svarttrast og bjørkefink og raudstrupe er attende etter vinterferien i syden. Men dei har enno ikkje lete seg fange av kameralinsa i presentable biletformer, så de får tru meg på ordet.

Det kan tydelegvis snø igjen når som helst. Difor får sommarblomane stå i glasbur og varme seg til varmare dagar kjem. Men det spirer, det spirer, det vårast og gror! Både gulerøttene, pynteblomane og dei blå kornblomane (som skal bli kakepynt) er i kjømda, sjølv om nokre av dei har måtta ta turen inn før dei spira i pottene sine.

Dessutan er solsikkene på frammarsj, dei er prikla om einslege i kvar potte og gitt ørlite meir næring enn det så- og kaktusjord gir. Spiringsprosenten er oppe i 91%, ettersom det endeleg spratt fram noko hos den som set sine frø djupt. Det er jo meir enn forventa! Det løner seg altså å vente på det som er godt. (Eller tør ein å legge fram tanken om at det kan ha foregått nysåing?! I så fall, vil det kvalifisere til diskvalifisering?)

Sannsynet for suksess

Det var aldri meininga at dette skulle vere ein nettstad der ein skulle stille opp matematiske regnestykke. Men praktisk matematikk, spesielt sannsyn, har alltid vore spennande for ein liten fugl, så eg kunne ikkje hjelpe for det når dette dukka opp i vindauget.

Spiringsprosenten på solsikkefrø er oppgitt til å vere 85%.
K planta 2 frø, og fekk opp 1.
I planta 3 frø, og fekk (etter kvart) opp 3.
F planta 3 frø, og fekk opp 0.
V planta 4 frø, og fekk opp 4.

Kor sannsynleg er det å få opp 4 av 4 frø?
0,85^4 = 0,52 = 52%

Kor sannsynleg er det å få opp 0 av 3 frø?
0,15^3 =  0,00337 = 0,3%, med mindre nokon kanskje har sett sine frø litt djupt, og dei enno søv under jorda?

Kva er spiringsprosenten i våre potter?

8 spirande frø av 12 moglege. 67% spiringsprosent i våre potter.

Kor sannsynleg er det at dette lovar godt for solsikkekonkurransen, både den lokale og den nasjonale?

Kor sannsynleg er det at fugleungen klarar å rive ut all jorda av desse pottene og ete solsikkespirene?

Dei siste spørsmåla let eg stå opne. Nokre gonger er det berre tida som kan vise om det blir slik eller slik...