Sikring av sommaren

Rørte jordbær er sikring av sommar heile året!

Eg har vakse opp med rørte jordbær, det er verkeleg det beste ein kan ha på vaflar og på brødskiva. Det kan jo gjerast så lett som berre det, kven som helst kan klare dette, men nokon, som enkelte i min venekrins, klarar det så mykje betre enn andre. Og ofte synest eg det har blitt for vått og sølete på brødskiva, men no har noko dukka opp.

Ein idé!

Eg brukar melis i staden for sukker, det inneheld litt potetmjøl som stivar syltetøyet litt. Men ein kan ikkje bruke like mykje melis som sukker i oppskrifta, kanskje om lag 2/3? Og i den bråkete matmaskinen, som eg helst ikkje brukar om eg kan unngå det, blir dei rørte jordbæra meir kremete og herlege enn eg får til for hand med potetmosar og hard innsats. 

Gode bær er sjølvsagt, eg sykla nesten over mine på veg heim i dag, og måtte berre kjøpe ei kasse til. Det er no sommarkjensla kan overførast til vinterbrødskivene, og dersom eg rørte ei kasse til, har vi omlag ein boks å ta opp i veka heilt til neste sommar...

Rørte jordbær

2 kg jordbær renskast og skjerast i 4 (8 om dei er svære)
2/3 pakke melis
1 pakke JAM frysepulver (den ser mest kunstig ut, men smakar best)

Hell tre av fire plastkorger med jordbærbitar i kjøkkenmaskina, og start å dure i veg. Blanding av melis og frysepulver hellast i under røringa, og rør gjerne lenge. Den siste (evt dei siste to) av plastkorgene hellast i heilt mot slutten og rørast berre litt.




Då blir det ein fin og kremete konsistens på syltetøyet, som er piska av røringa og stivna av melisen, samstundes blir det bitar av jordbær som smakar ekstra godt på brødskiva.

Herlege jordbær! Eg gler meg til vi får ordna oss verkeleg jordbærhage ute, med eigne bær å plukke til dette, men enn så lenge forsvinn kvart bær ned i ein liten fugleungemage før ein får sukk for seg - og strengt tatt er vel ikkje dette det verste å ete, solvarme frå hagen...

Rippeti tippeti rips, saft og sylte

Det bugnar der ute i den gamle ripshagen! Og det går ikkje å la fuglane utanfor få alt dette. Det strid mot min sankarnatur å la slikt stå urørt. 

Vi likar så godt ripssaft her i reiret, både rå og kokt, og ripsgelé har fuglemamma alltid laga heime, rørte rips er så godt på den der ripskaka med kokosmarengs og gul krem, og berre rips med vaniljesaus eller sukker og fløyte er super, syrleg sommardessert. Men det går absolutt an å få nok (eller for mykje), og eg må nok avgrense meg i iveren over å finne så mykje bær på så gamle og ustelte ripsbusker. 

Men litt skal eg sikre til kaldare dagar, litt kokt saft, litt rå saft, litt rørte rips og eit forsøk på noko gelé, eg samlar jo heile året på passande småglas til det. Klok av skade har eg laga småprosjonar. Ein gong klarte eg å få villgjæring i ti liter silt blåbærsaft ( dét er mange bær!), som førte til at det heile måtte tømmast i sjøen. Villgjær er det visst ikkje noko å gjere med, det går det visst ikkje å gjære vidare på heller.

Rå ripssaft

2 kg rips

0,5 l vatn

2 skylte eller skrelte sitronar

1 pose sitronsyre

Om lag 0,5 kg sukker per liter oppmålt saft

Skyl bær med kaldt vatn. Mos bær i kjøkkenmaskin eller med ein potetmosar. Tilset sitronar i skiver eller/og sitronsyre (for haldbarheit), og la dette stå kaldt eit døgn for å safte seg. Deretter silast safta med tyngdekraft, ikkje rør eller press massen gjennom sila. Det går an å sile gjennom eit dørslag før den silast i tøysila, då blir det mindre masse og litt raskare silt. Tilset sukker, rør godt og fyll på frysbare behaldarar. Bør frysast straks.

Kokt ripssaft 

2 kg rips

0,5 l vatn

Om lag 0,5 kg sukker per liter saft etter siling

Kok opp skylte rips med litt vatn, kok i femten minutt til bæra sprekk. Sil safta, ikkje press bærmassen gjennom sila, det gjer safta urein. La safta gjerne stå og sile ei natt. Mål opp safta, og kok opp. Tilset sukker og rør det inn, set det tilbake på plata og kok i ti minutt. Skum av. Hell på steriliserte flasker, kokte eller varma i omnen.

Eg hadde kokane ripssaft på ei keramikkflaske som kom rett ut frå steikeomnen, og det førte til at safta fosskokte over flaskekanten, og ein del svinn og søl. Litt avkjølte flasker, kanskje?

Rørte rips er lett, mos rips, ha i sukker og frysepulver for å få det tjukkare, fyll i boks og frys.

Geléen får vi kome attende til når eg finn att oppskrifta og eventuelt får tid til å lage det. Råvarene er der iallefall... 

Dei beste pannekakene i verda

Det har i lang tid vore ein løyndom korleis far til liten fugl har klart å lage dei beste pannekakene i verda. Og sjølv om ein liten fugl gjerne kviskrar løyndomar vidare, blir det nok dessverre skuffande denne gongen. For sjølv om oppskrifta har blitt overlevert, sjølv om det har vore spionar på kjøkkenet i mange år, og sjølv om liten fugl har prøvd etter beste evne, så er det heilt umogleg å lage like gode pannekaker som det liten fuglefar klarar. Det er berre å beklage!

Men oppskrifta, om ein likevel vil prøve seg, er denne:

5 egg
1 liter mjølk
1 dl soyaolje eller rapsolje
3-4 dl kveitemjøl
litt kanel
litt vaniljesukker
litt salt

Lat røra svelle i 20 minutt, og steik i panne med margarin eller olje. Flesket kan steikast etterpå, for å lokke folk til å komme til bords. Men mest truleg luskar dei rundt og ventar på at pannekakene skal bli ferdige... den lukta er uimotståeleg... Lukke til, men du kjem dessverre ikkje til å klare å lage dei like gode som dei liten fuglefar gjer.

Heldigvis blir rørte blåbær som regel godt uansett. Det er stort sett berre å plukke blåbær, ha i sukker og røre i veg og ete med det same.
  

Men kva er det best å ha på pannekakene? Nokon likar sukker, nokon berre blåbær, andre likar saltkjøtt, og nokon spesielt snodige i fuglefamilien likar å blande flesk med blåbærsyltetøy på pannekakene. Sett slikt...

Å, verda er vel ein herleg stad, når bær berre sprett fram frå busker og kratt og ein kan ete til ein blir blå!

Fugleungen et like fort som liten fugl plukkar, og det ho ikkje et, det heller ho ut med å snu bøtta på hovudet. Difor vart det ikkje dei heilt store syltetøymengdene i år. Vi kjem sterkare attende seinare, når fugleungen har lært seg korleis det skal gjerast. Ho er veldig flink til å organisere og omorganisere diverse, til dømes kjøkkenskuffer og platehyller, og berre det blir gjort når det trengs og ikkje berre organisering for organiseringa si skuld, då blir det orden her i reiret...

Hylleblomstsaft

Her er ein stakkars hyll som har levd i potte i eit par-tre år, i påvente av å finne sin plass å breie røtene ut på. Han knakk heilt saman då han ein av vintrane vart teken inn i kjellaren, det vart berre eit sørgeleg kapittel med høge, bleike spirer, men han overlevde. Og no har han fått røtene i leirjorda utanfor reiret, om ikkje ein ideell plass, så iallfall ein plass der han kan komme til krefter igjen. Og kan hende etter kvart komme i livleg blomstring.

Hylleblomar luktar fantastisk. Dei er kvite skyer av små stjerneblomar som ventar på at nokon klatrar opp og plukkar i ei korg for å lage sommarens beste drikk. Hylleblomstsaft er ein slags limonade med fantastisk blomesmak, og den heimelaga kan ikkje på noko vis samanliknast med noko ein kan kjøpe i butikken. Det tek nok ein del år før denne hyllen kan gje litervis med saft, men ein kan jo drøyme...

Som endå mindre fugl gjekk eg til nokre av naboane og spurde dei om eg kunne få plukke hylleblomar i hagen deira, mot betaling i ferdig saft. Det vart motteke med undring, men aksept. Slik trur eg det også ville vere med mange andre ting folk har i hagane sine, som dei ikkje nyttar til noko. Rips, solbær, stikkelsbær står jo berre der og ventar på at nokon skal ta seg av dei og legge dei på glas og flasker. I nabohagen her i reiret vart framlegg om plukking av rips godt motteke, og Professorens rå ripssaft kjem kanskje i andre årgang i 2013, vi får sjå. Men ripsa er ikkje modne enno.
No er det blomar som skal gje forfriskande smak til varme sommardagar.

Hylleblomstsaft 

20 store, flotte hylleblomstklasar
1 ½ l kaldt, kokt vatn
2 sitronar i tynne skiver (utan skal om dei ikkje er økologiske)
80 g vinsyre eller sitronsyre (skal safta frysast, kan ein nytte halv syremengd)
1-2 kg sukker etter smak
Alt blandast og rørast til farinen er oppløyst. Lat det heile stå kaldt i 4-5 døgn. Rør av og til,
sil gjennom eit klede og hell på flasker.
Tynnast med vatn 1:10
Frys gjerne blomane først, då får dei meir smak.